MAKALE ARTICLE

Bu derlemenin amacı, sağlık için fiziksel aktivite davranışı geliştirmede etkili öğretim stratejilerini araştırma bulgularına dayalı olarak tartışmaktır. Fiziksel aktivite davranışı geliştirmeyi amaçlayan eğitim ortamlarında başarıyı düşüren en önemli güncel sorunlar eğitimin (a) bireysel ihtiyaçlara özgü olmaması, (b) serbest zaman fiziksel aktivite katılımını desteklememesi ve (c) bireyin özellikleri, sosyal çevre, fiziksel çevre ve ilgili politikalar arasında uyum gözetilerek hazırlanmamasıdır. Araştırmalar, bu sorunları gidermede transteorik (trans-theoretical), bağlamlararası (trans-contextual) ve sosyo-ekolojik (social-ecologic) modellere dayalı öğretim stratejilerinin yararlı olacağını göstermektedir. Transteorik model, bireyin bulunduğu fiziksel aktivite basamağına göre kişiye özgü kullanılması uygun olan güdüleme ve öğretim stratejilerini sunmaktadır. Bağlamlararası model, serbest zaman fiziksel aktivite düzeyini artırmak için bireylere verilen fiziksel aktivite eğitiminin nasıl yapılandırılması gerektiğini açıklamaktadır. Sosyo-ekolojik model ise, verilen eğitimin bireyin özellikleri, yaşadığı sosyal çevre, fiziksel çevre ve ilgili politikalarla nasıl uyumlandırılabileceği ile ilgili olarak yol göstericidir. Araştırma bulgularına dayanarak, fiziksel aktivite davranışı geliştirme konusunda çalışan uzman ve eğitmenlerin, eğitim verdikleri bireylerin ihtiyaçlarını belirledikten sonra, eğitim amaçlarına uygun modeli/modelleri seçerek, eğitim ortamı hazırlamaları ve uygulamaları önerilir.

The purpose of this literature review is examining the research based teaching strategies for health related physical activity behavior. The most important reasons that limit the eff ectiveness of educational settings for physical activity behavior are a) not being tailored for the need of people, b) not being transferred to the real life- free time behaviors, and c) not being aligned for characteristics of people, social environment, physical environment and related policies. Studies indicate that using teaching strategies based on trans-theoretical, trans-contextual and social-ecological models are eff ective in dealing with those problems. Trans-theoretical model presents the appropriate motivational and teaching strategies for people in diff erent stages of physical activity behaviors. Transcontextual model explains how to construct physical activity education settings to improve leisure time physical activity level of people. Social-ecological model guide how to align needs of people, social environment, physical environment and related policy setting for developing physical activity behavior. Based on the research evidence, it is recommended that experts and instructors in physical activity behavior development should firstly identify the needs of people for physical activity and secondly select the appropriate model/models to meet the need of people, and lastly, design and implement the instruction accordingly.