MAKALE ARTICLE

Bu yazı, AKP’nin 20 yıllık iktidarı süresince 28 belge üzerinden Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın ve esnek üretimin sağlık emekçileri üzerine etkilerini insan kaynakları perspektifini dışlayarak, emek eksenli ve kapitalizm- esnek üretim- sağlık reformları-sağlık emekçileri ilişki bütünselliği içinde ele almayı amaçlamıştır. 28 belge üzerinden, AKP hükümetlerinin 20 yılda sağlık emekçileriyle ilgili en fazla ele aldığı konular; 1) sağlık emekçilerinin sayısının az, istihdamının dengesiz dağılımı 2) daha çok ara emek gücü eğitimini merkeze almakla beraber, diğer sağlık emekçilerinin de eğitimi 3) aile sağlığı birimleri, evde sağlık hizmetleri, şehir hastaneleri gibi yeni çalışma mekanlarının ortaya çıkması ya da özel sağlık kurumlarında çalışmada olduğu gibi, daha önceden var olup, son 20 yılda büyük bir ivme kazanması 4) performansa dayalı ücretlendirme 5) esnek istihdam biçimlerinden sözleşmeli, tele/uzaktan ve taşeron çalışma 6) insan kaynakları yönetimi 7) merkezi hasta randevu sistemi ve 8) fonksiyonel esnekliktir. Ele alınan bu sekiz konunun ortak noktası; kapitalizmin neoliberal ekonomi politikalarını savunanların iddialarının tersine, sağlık emekçilerinin Sağlıkta Dönüşüm Programı ve esnek üretim mekanizmalarıyla bedenlerinin ve zihinlerinin tüm potansiyelleri kullanılarak, doğrudan ya da devlet eliyle sermaye sınıfının kârını maksimize etmeyi amaçlamasıdır. Böyle olunca, AKP ve taraftarlarının da 20 yılda sağlık emekçilerine bıraktığı miras özetle; sömürü oranı yüksek, sağlıksız, güvensiz, güvencesiz çalışma koşulları, düşük maaşlar, belirsiz, yetersiz, emekliliğe yansımayan ek ücretler, emek sürecindeki planlamanın, denetimin ve kontrolün kaybedilmiş olmasıdır.

This article aims to examine the impact, via 28 documents, of the Health Transformation Program and of flexible production on health workers, during 20 years of AKP rule. This will be done by setting aside the human resources perspective and by focusing on the axis of labour and the integral relationships of capitalism-flexible production-health reforms-health workers. Via the study of 28 documents, it is revealed that, the subjects most focused on regarding health workers during the 20 years of AKP governments are: 1) The low total number of health workers and the imbalance of their deployment 2) although centring mostly on labour force training, also the training of other health workers 3) emergence of new work spaces such as family health units, home health care services and city hospitals, or, as in the case of private health institutions, a great acceleration in the last 20 years of previously existing work spaces 4) performance-based salary system 5) forms of flexible employment such as contracted work, remote telework and subcontracted work 6) human resources management 7) centralized patient appointment system and 8) functional flexibility. The common point of these eight headings is, to the contrary of claims of those who argue in favour of capitalism’s neoliberal economic policies, the fact that they aim to maximize the profits of the capital-owning class, either directly or by the hand of the state, through the use of the entire potential of the bodies and minds of health workers, via the Transformation in Health Program and flexible production mechanisms. Thus, the inheritance for health workers of the AKP and its supporters over the 20 years of its rule is, to sum up, highly exploitative, unhealthy, insecure, unsecured working conditions, low salaries, uncertain, insufficient additional payments that are not reflected in pension payments, and a loss of control in the planning, supervision and control in the labour process.