MAKALE ARTICLE

HPV enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyondur. Kadınlarda, önemli ölüm nedeni olan serviks kanserinin temel nedenidir. Bu derlemede; HPV ilişkili hastalıkların tarama, tanı, tedavileri ile korunma ve aşı uygulamaları hakkında güncel bilgilere değinilmiştir. Aşının etkililiği, yaygınlığı, kullanımı önündeki engellerin ortaya konması amaçlanmıştır. HPV, cinsel yol dışında, doğumda doğrudan temas, membran rüptürü, ortak kullanılan tuvalet, havuz, transvajinal USG probları, kolposkopla bulaşabilmektedir. İlk ilişki yaşının küçük olması, çok partner, üçten çok gebelik, 20 yaştan önce gebelik, servikal travma, düşük, küretaj risk faktörleridir. Dünyada, erkeklerde HPV prevalansı %42-49, yüksek riskli HPV prevalansı %24-36; kadınlarda prevelans %25-37, yüksek riskli prevalans %20’dir. Türkiye’de HPV tip-16, 18 prevalansı %4,2-67,6’dır. HPV enfeksiyonu anüs, vulva, vajina, penis, orofarenkste gelişebilir. Altı aydan uzun sürmesiyle kadınlarda %5-10 kalıcı olabilir, premalign lezyonlar oluşabilir. Lezyonların çoğu geriler, bazıları kansere dönüşebilir. Etkili primer (tek eşlilik, geç ilk ilişki, kondom, aşı) ve sekonder (tarama) yaklaşımlar, HPV’yle ilişkili hastalıkların büyük bölümünü önler. İlk HPV aşısı 2006’da uygulanmış olup 10 yıl öncesinde aşılananların tam korundukları gösterilmiştir. DSÖ 2009’dan beri, HPV aşılarını maliyet-etkin bulmakta, ulusal programlara eklenmesini önermektedir. Mart 2022 itibariyle DSÖ üye devletlerinin %60’ı HPV aşısını ulusal programa eklemiştir. Küresel kapsamı, 2020’de kadınlarda 2 doz için %12’dir. Ülkemizde HPV aşıları aşı programında değildir, SGK tarafından karşılanmamaktadır, aşılanma %0,9-3,9 olup uluslararası oranlardan (%40,5-92,4) oldukça düşüktür. Ödemesinin olmaması, maliyeti, 3 doz uygulanması, çocuk/ergenlere yapılması, anne-babaların aşıyı benimseyememesi uygulamayı yaygınlaştıramamaktadır. HPV, bir halk sağlığı sorunudur. Oldukça etkili aşı, tarama, tedaviyle serviks kanseri ortadan kaldırılabilir. DSÖ’nün stratejisine uygun olarak aşılama artırılmalıdır. Aşının kapsamını ve teminini artırmak, hedefe ulaşmayı hızlandıracaktır.

HPV infection is the most common sexually transmitted infection and main cause of cervical cancer. In this review; current information about screening, diagnosis, treatment, prevention, vaccination is mentioned. It is aimed to reveal effectiveness, prevalence, obstacles to the use of vaccine. HPV can be transmitted sexually, through direct contact at birth, membrane rupture, shared toilets/pools, USG probes, colposcope. Low age at first intercourse, multiple partners, more than three pregnancies, pregnancy before age of 20, cervical trauma, miscarriage, abortion are risk factors. In the world, the prevalence of HPV in men is 42-49%, the hihg-risk prevalance 24-36%; the prevalence in women is 25-37%, the high-risk prevalence is 20%. The prevalence of HPV type-16,18 in Turkey is 4.2-67.6%. HPV infection can develop in anus, vulva, vagina, penis, oropharynx. If it lasts longer than six months, 5-10% of women may experience premalignant lesions. Most lesions regress, some may turn into cancer. Effective primary (monogamy, late first intercourse, condom, vaccine) and secondary (screening) approaches prevent most diseases. The first HPV vaccine was administered in 2006, it has been shown that those vaccinated 10 years ago are fully protected. Since 2009, WHO has found HPV vaccines cost-effective, and recommends their inclusion in national programs. As of March 2022, 60% of WHO member states have added HPV vaccination to program. Global coverage was 12% for 2 doses in women in 2020. In our country, HPV vaccines are not included in program and are not covered by SSI. Vaccination is 0.9-3.9%, which is much lower than international rates (40.5-92.4%). The lack of payment, its cost, the need to administer 3 doses, the fact that it is given to children/adolescents, and inability of parents to adopt the vaccine don’t make the practice widespread. HPV is a public health problem. Cervical cancer can be eliminated with highly effective vaccination, screening, treatment. Vaccination should be increased in accordance with WHO’s strategy. Increasing coverage and supply of vaccine will accelerate reaching the goal.