Yazar
İlknur YÜKSEL KAPTANOĞLU
Doç. Dr., Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sosyal Araştırma Yöntemleri A.D. ANKARA (ORCID No.0000- 0001-5969-1238).

Özet

  • Kadınlara yönelik şiddet, kadınların insan haklarının ihlali olmanın yanı sıra bir halk sağlığı sorunu, suç ve ayrımcılık biçimlerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre, dünya genelinde her 10 kadından 3’ü hayatlarında en az bir kez eş, sevgili gibi yakın ilişkide olduğu erkek tarafından fiziksel ve/veya cinsel şiddete maruz bırakılmıştır. Özellikle bu oranın, 15-19 yaş grubundaki kadınlar için %24 düzeyinde olması, genç kadınlar açısından şiddet yaygınlığının alarm verdiğine işaret etmektedir. Uzun yıllardır feminist hareket ve küresel kadın hareketi, şiddete ilişkin önemli bir farkındalık yaratmış, bu sorunun görünür olmasını ve çok sayıda araştırma yapılmasını sağlamıştır. Türkiye’de 2008 ve 2014 yıllarında yapılan araştırmalar, her 10 kadından 4’ünün fiziksel ve/ veya cinsel şiddete maruz bırakıldığını göstermektedir. Bu yazıda, Türkiye’de kadınlara yönelik şiddetin alarm düzeyini çoktan geçtiği, bunun yerine “sirenler ne zaman kadınlar için çalacak” sorusunun gündeme geldiği vurgulanmıştır. İstanbul Sözleşmesinden Türkiye’nin imzasını çekmesi, şiddetle mücadelede yeterli izleme yapılmaması, mevcut politikaların yetersiz kalması ve kadınlar ile kız çocuklar maruz bırakıldığı farklılaşan ve artan şiddet biçimleri ele alınmıştır. Şiddetin görünür kılınması, politikaların veri temelli olması, toplumsal farkındalığın artırılması savunulmaktadır. Ayrıca, şiddetle mücadelenin “şevkat, merhamet, sevgi” gibi kişilerin vicdanlarına bırakılmaması gerektiğine dikkat çekilmiştir. Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı ve özenle planlanmış politikalara olan ihtiyaç dile getirilmiştir.

Summary

  • Violence against women is a violation of women’s human rights, a public health issue, a form of crime, and discrimination. According to the prevalence estimates of the World Health Organization, 3 out of every 10 women worldwide have been subjected to physical and/or sexual violence by a male partner, such as a spouse or boyfriend, at least once in their lifetime. Particularly, the fact that this rate is 24% among women aged 15-19 indicates alarming levels of violence against young women. For many years, the feminist movement and the global women’s movement have created significant awareness regarding violence, making the issue more visible and paving the way for numerous studies. Research conducted in Turkey in 2008 and 2014 reveals that 4 out of every 10 women have been subjected to physical and/or sexual violence. This article emphasizes that violence against women in Turkey has long surpassed the alarm level, and instead, the question “When will the sirens sound for women?” has come to the forefront. It discusses Turkey’s withdrawal from the Istanbul Convention, the lack of adequate monitoring in combating violence, the insufficiency of existing policies, and the differentiated and increasing forms of violence faced by women and girls. The need to make violence visible, implement data-driven policies, and raise societal awareness is highlighted. Furthermore, it is emphasized that combating violence should not be left to individual morality through notions such as “compassion, mercy, and love.” Instead, the article advocates for the necessity of carefully designed, gender-sensitive policies to address the issue.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Kadınlara yönelik şiddet, toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar, Türkiye
    EN: Violence against women, gender-sensitive policies, Turkey

Kaynaklar / References

  • Dunn, S. (2020), Technology-Facilitated Gender-Based Violence: An Overview. Supporting a Safer Internet Paper No.1, Centre for International Governance Innovation, Erişim Tarihi 10 Eylül 2024, https://www.cigionline.org/sites/default/files/documents/ SaferInternet_Paper%20no%201_0.pdf Hatiboğlu-Kısat, B, Öngen-Köse, Ç., Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Özateş-Gelmez, Ö.S., Ersavaş, Ö., Taşdemir-Afşar, S. (2020) Gebelik ve doğum sürecinde sağlık hizmeti alan kadınlara yönelik kötü muamele, ayrımcılık ve şiddet araştırması, Yeryüzü Kalkınma Kooperatifi, UNFPA Türkiye Ofisi, Erişim Tarihi 11 Kasım 2024, http://www.yeryuzukalkinma-koop.org/yer/dosyalar/ UNFPA_Rapor_Tr.pdf ILO (International Labour Organisation) (2023), 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi ve Ulusal Mevzuat, Erişim Tarihi 11 Kasım 2024, https://www.google.com/search?client=safari& rls=en&q=%C4%B1lo+190+say%C4%B1l%C4%- B1+s%C3%B6zle%C5%9Fme&ie=UTF-8&oe=UTF-8 Jansen, A.F.M. H., Yüksel, İ., Çağatay, P. (2009) Kadına Yönelik Şiddet Yaygınlığı (içinde) Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, Ankara, Elma Teknik Basım, ISBN 978- 975-19-4498-6: 45-65 KCDP. (Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu) (2024) Veriler, Erişim Tarihi 15 Kasım 2024,https://www.google. com/search?client=safari&rls=en&q=kad%C4%B1n+cinayetlerini+ durduraca%C4%9F%C4%B1z+platformu&ie=UTF- 8&oe=UTF-8 Heise, L. (1998) Violence Against Women: An integrated, ecological framework, Violence Against Women, 4, 262-290 Sardinha, L., Yüksel-Kaptanoğlu, Matheu-Giroux, M., García- Moreno, C. (2024) Intimate Partner Violence Against Adolescent Girls: Regional and National Prevalence Estimates and Associated Country-Level Factors, The Lancet Child & Adolescent Health, 8:636-46 T.C. ASHBa (Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı) (2024) Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2024-2028 T.C. AHBb (Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024) Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planı 2024-2028 TÜİK. (2024). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması Haber Bülteni. Erişim Tarihi 15 Eylül 2024, https://data. tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(- BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492 UN (United Nations) Department of Economic and Social Affairs. Sustainable Development, (2015) The 17 Goals, Erişim Tarihi 2 Eylül 2024, https://sdgs.un.org/goals Yüksel-Kaptanoğlu, İ. (2018). “Rakamlarla Ensest ve Çocukluk Döneminde Cinsel İstismar” (içinde) Ailenin Karanlık Yüzü Ensest (edi) Çavlin, A., Kardam, F., Aliefendioğlu, H. , Metis Yayınları Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Dayan, C., Öngen-Köse, Ç., Hatiboğlu- Kısat, B., Taşdemir-Afşar, S., Özateş-Gelmez, Ö., S., Ersavaş. Ö. (2023) Türkiye’de Siyasette Kadınlara Yönelik Şiddet: Nitel Bir Araştırma,Yeryüzü Kalkınma Kooperatifi, UN WOMEN Türkiye Ofisi. Erişim Tarihi 10 Eylül 2024, http://www. yeryuzukalkinma-koop.org/yer/dosyalar/TÜRKİYE’DE%20 SİYASETTE%20KADINLARA%20YÖNELİK%20ŞİDDET.pdf Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Çavlin, A. (2015) Beşinci Bölüm: Kadına Yönelik Şiddet Yaygınlığı, (içinde) Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye. WHO (World Health Organisation) (2021) Violence against women prevalence estimates, 2018, Erişim Tarihi 10 Eylül 2024, https://www.who.int/publications/i/item/9789240022256

Geliş Tarihi / Received Date

  • 14.10.2024

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 13.11.2024