Yazar
Aytül GÜRBÜZ TÜKEL
Psikiyatr Dr.,TTB Cinsel Şiddeti Önleme ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Destekleme Eşgüdüm Kurulu Üyesi (ORCID No: 0009-0002-6095-348X)

Özet

  • Kadına yönelik şiddet, cinsiyete dayanan, kadını inciten, fiziksel, cinsel, ruhsal veya ekonomik olarak zarar veren, toplum yaşamında ya da özel hayatında kadına baskı uygulayan ve özgürlüklerin kısıtlanmasına yol açan her türlü davranıştır. Cinsel şiddet, mağdurun rızası olmadan, baskı kullanarak ya da rızasının aranmayacağı durumlarda (uyutucu – uyuşturucu ilaç etkisi altında, zihinsel engelli, çocuk olmak gibi) herhangi bir cinsel hareket, girişim, cinsel içerikli sözler ile kişinin fiziksel, ruhsal ve sosyal zarar görmesidir. Türkiye’de her üç kadından biri 15 yaşından itibaren fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. Cinsel şiddete uğrayan kadın kendisine inanılmayacağı, kendisinin suçlanacağı düşüncesiyle çoğu kez şiddete uğradığını söylemez. Saldırgan ve mağdur aynı aileden, kurumdan, politik veya sosyal çevreden ise aile veya topluluklar kendini koruma stratejisi olarak gizlemeyi veya inkar etmeyi tercih edebilir, yaşanan olay ortaya çıktığında mağdur çevresinden beklediği yardımı alamaz ve desteği göremezse ikincil bir yaralanmaya ve ihanet travmasına yol açabilir. Kişinin destek sistemlerinin iyi olduğu, sıkıntısını paylaşabildiği ortamlar iyileşme için çok önemli. Bir de adaletin olmadığı, zarar verenin yanına kâr kaldığı algısı oluşursa kişinin çaresizliği ve umutsuzluğu katlanarak artmaktadır. Tecavüz mağdurlarının takip çalışmasında iyileşme oranları yüksek olan kadınların tecavüz karşısı harekette aktif olanlar olduğu saptanmış. İyileşmenin yolu politikleşmeden, önlemenin yolu politika belgeleri oluşturmaktan geçiyor. TTB Cinsel Şiddeti Önleme ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Destekleme Yönergesi’nin amacı da tekrarlayan travmaları önleyebilecek, şiddete uğrayanı güçlendirecek mekanizmalar oluşturarak şiddetin açığa çıkmasını ve önleme araçlarının devreye girmesini sağlamak, şiddetin ortadan kaldırılması için etkin adımlar atmaktır.

Summary

  • Violence against women is any behaviour that is based on gender, hurts women, harms them physically, sexually, mentally or economically, puts pressure on women in public or private life and leads to restriction of freedoms. Sexual violence is the physical, mental and social harm caused to a person by any sexual act, attempt or words with sexual content without the consent of the victim, by using pressure or in situations where consent is not sought (such as under the influence of drugs, mental disability, being a child). In Turkey, one out of every three women has been subjected to physical or sexual violence since the age of 15. Women who are subjected to sexual violence often do not tell that they have been subjected to violence because they think that they will not be believed and that they will be blamed. If the perpetrator and the victim are from the same family, institution, political or social environment, families or communities may prefer to conceal or deny as a self-protection strategy, and if the victim does not receive the help and support she expects from her environment when the incident is revealed, it may lead to a secondary injury and betrayal trauma. Environments where the victim has good support systems and can share their distress are very important for healing. If there is also the perception that there is no justice and that the perpetrator gets away with it, the person’s helplessness and hopelessness increases exponentially. In the follow-up study of rape victims, it was found that women with high recovery rates were those who were active in the anti-rape movement. The way to recovery is through politicisation, and the way to prevention is through creating policy documents. The aim of the Turkish Medical Association Directive on Preventing Sexual Violence and Promoting Gender Equality is to create mechanisms that can prevent recurrent traumas, empower the victim of violence, ensure that violence is revealed and prevention tools are activated, and take effective steps to eliminate violence.

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Cinsel şiddet, yönerge, toplumsal cinsiyet eşitliği
    EN: Sexual violence, directive, gender equality

Kaynaklar / References

  • Acierno R, Kilpatrick DG, Resnick HS (1999) Post-traumatic stress disorder in adults relative to criminal victimization: Prevalence, risk factors and comorbidity. Posttraumatic Stress Disorder- A Comprehensive Textbook. PA Saigh. JD Bremner(Ed), Boston. Allyn&Bacon, s.44-68 Altınay A ve Arat Y (2008) Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet: İstanbul Metis Yayınları Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) (Çev, E Köroğlu). Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 2013 Auster CJ, Leone JM (2001) Late adolescents perspectives on marial rape: The impact of gender and fraternity/sorority membership. Adolescence, 36(141):141-152 Bailey BA (2010) Partner violence during pregnancy:prevalance, effects, screening and manegement. Int J Womens Health, 9:183-197 Bakırcı K (2020) İş Hayatında Kadına Yönelik Şiddet ve Mobbing Erişim Tarihi: 15.11.2024 https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/Dergi/ Dergi151/42/ Bıkmaz PS, Yüksel Ş (2010) Cinsel saldırı sonrası somatik belirtiler, intihar davranışı ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Burgess AW, Holmstrom LL (1974) Rape trauma syndrome. Am J Psychiatry. 1974 Sep;131(9):981-6. Campbell JC, Soeken K (1999) Forced sex and intimate pertner violence: Effects on women’s health. Violence Against Women, 5(9):1017- 1035 Campbell JC (2002) Health consequences of intimate partner violence. The Lancet, 359(13):1331-1336 Coker AL, Smith PH, McKeown RE ve ark. (2000) Frequency and correlates of intimate partner violence by type:Physical, sexual and psychological batterimg. Am J Public Health, 90(4):553-559 Damka Z (2009) Sığınma evinde kalan şiddet mağduru kadınlar: anksiyete duyarlılığı, travmaya bağlı suçluluk, travma sonrası stres bozukluğu ve psikolojik belirtiler. T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Bölümü Uygulamalı Psikoloji AD, Yüksek Lisans Tezi Dünya Sağlık Örgütü (1996) Violence against women, WHO Consultation, Geneva, 5-7 February, FRH/WHD/96.27 Ford JD, Courtois CA (2009) Treating complex traumatic stress disorders. London, The Gulford Press, New-York Freyd, J.J. (1994) Betrayal Trauma: Traumatic Amnesia as an Adaptive Respond to Childhood Abuse. Ethics & Behavior, 4(4); 307-29. Goodey J (2017) Violence Against Women: Placing Evidence From a European Union-Wide Survey in a Policy Context, J Interpers Violence Jun;32(12):1760-1791 Herman J (1992) Trauma and Recovery. New-York, Harper Collins Jewkes R, Levin J, mbananga N ve ark. (2002) Rape of girls in South Africa. The Lancet, 359(9303):319-320 Joseph S Williams R, Yule W (1997) Understanding post-traumatic stress. West Sussex:John Wiley&Sons Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi (2011) Erişim Tarihi: 15.11.2024 https://istanbulsozlesmesi.org/sozlesmenin-tam-metni/ Koss MP, Heise I, Russo NF (1994) The global health burden of rape. Psychol Women Q 18(4):509-537 Mor Çatı (2016) Mor Çatı 2016 Yılı Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi 02.11.2024 https://morcati.org.tr/faaliyet-raporlari/401-mor-cati- 2016-yili-faaliyet-raporu/ Türk Tabipleri Birliği web sayfası (2021) Cinsel Şiddeti Önleme ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Destekleme Yönergesi Erişim Tarihi: 15.11.2024 https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/kadin_yonerge.pdf United Nations Human Rights (1993) Declaration on the Elimination of Violence against Women, Erişim Tarihi 02.11.2024 https://www. ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/declaration-elimination- violence-against-women Vahip I (2007) Psikanalitik bakış açısıyla aile içi şiddet. Cinsiyetli olmak: Sosyal bilimlere feminist bakışlar. (Derleyen Z. Direk), İstanbul, YKY Watts C, Zimmerman C (2002) Violence against womwn: Global scope and magnitude. The Lancet, 359(9313):1232-1238 Young GH, Gerson S (1991) New psychoanalytic perspectives on masochism and spouse abuse. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training. 28(1):30-38 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Hakkındaki Kanun, Erişim Tarihi: 15.11.2024 https://www. mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6284.pd

Geliş Tarihi / Received Date

  • 15.10.2024

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 21.11.2024