Yazar
F. Yeşim GÖKÇE KUTSAL
Prof. Dr. Hacettepe Üniverstesi Tıp Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi (ORCID No: 0000-0003-3853-6452)

Özet

  • Yaşam süresinin uzaması sadece mortalite ve morbidite yönünden değil, bireylerin yaşam kalitesi açısından da önemli sorunları birlikte getirmektedir. Yaşlılarda yaşamı tehdit eden hastalıklar; kanser, kalp ve böbrek yetmezliği, anemi, kronik obstrüktif akciğer hastalıkları, diyabet ve demans iken, bilişsel bozukluklar, inme, diyabet, kronik obstrüktif akciğer hastalıkları, koroner arter hastalığı, hipertansiyon ve osteoporoz yaşamsal önemleri yanında yeti kaybına da neden olmaktadırlar. Yeti kaybına neden olanlar ise; Parkinson hastalığı, görme sorunları ve artritler olarak sıralanmaktadır. Bu yaş grubunda bildirimi yapılmamış hastalık sayısı ve oranı çok yüksektir ve komorbidite sayıları da fazladır. Geriatrik sendromlar olarak adlandırılan grupta; inkontinans, deliryum, uyku bozuklukları, düşme, basınç yarası, malnütrisyon, osteoporoz, çoklu ilaç kullanımı, ihmal sendromu, ağrı, sarkopeni, kırılganlık dikkati çekmekte ve bu spesifik problemler multifaktöriyel olup, klinik pratikte oldukça kötü sonuçlar doğurarak morbidite ve bazen de mortalite ile ilişkilendirilmektedir. Geriatrik hastanın değerlendirmesi; yaşlılardaki multipl problemleri kapsayan tanımlayıcı, açıklayıcı ve çözüm üretici bir tarz içinde yapılmalı, sağlıklı yaşlanma hedefine ulaşmak için, ileri yaş grubunda karşılaşılan sorunların fiziksel, psikolojik ve sosyal yönden ele alınması ve sorunlara karşı duyarlılığın artırılması önem taşımaktadır. Yaşlanmayla birlikte organlarda ve organ sistemlerinde ortaya çıkan değişiklikler sonucunda, vücudun çeşitli stres ve değişen koşullara adaptasyonu azalmıştır. Dolayısı ile yaşlılarda sadece hastalıkların klinik boyutu ve bununla bağlantılı olarak tanısal mantık değil, tedavi yaklaşımları da özellik arz etmektedir. Yaşlılarda hastalıkların mekanizması ve nedenleri değerlendirildikten sonra, bu duruma özgü tedavi yöntemini belirlemek gerekir. Çeşitli seçeneklerin içinden etkinliği ve güvenilirliği kaliteli, bilimsel araştırma ve yayınlarla kanıtlanmış olan tedaviler seçilmeli ve özellikle ilaç tedavisinde yaşlı hastalara kişiye özgü bir dozaj şeması hazırlanmalıdır.  

Summary

  • The prolongation of life expectancy brings together important problems not only in terms of mortality and morbidity, but also in terms of the quality of life of individuals. Life-threatening diseases in the elderly are cancer, heart and kidney failure, anemia, chronic obstructive pulmonary diseases, diabetes and dementia, while cognitive disorders, stroke, diabetes, chronic obstructive pulmonary diseases, coronary artery disease, hypertension and osteoporosis cause disability in addition to their vital importance. Those that cause disability are listed as Parkinson’s disease, vision problems and arthritis. The number and rate of unreported diseases in this age group are very high, and the number of comorbidities is also high. Incontinence, delirium, sleep disorders, falls, pressure ulcer, malnutrition, osteoporosis, polypharmacy, neglect syndrome, pain, sarcopenia, frailty attract attention in the group called geriatric syndromes, and these specific problems are multifactorial and are associated with morbidity and sometimes mortality, resulting in quite unpleasant results in clinical practice. The evaluation of the geriatric patient should be carried out in a descriptive, explanatory and solution-producing manner covering multiple problems in the elderly. In order to achieve the goal of healthy aging, it is important to address the problems encountered in the older age group from a physical, psychological and social point of view and to increase sensitivity to problems. As a result of the changes that occur in organs and organ systems with aging, the body’s adaptation to various stresses and changing conditions has decreased. Therefore, not only the clinical dimension of diseases and diagnostic logic in connection with this, but also treatment approaches are characteristic in the elderly. After evaluating the mechanism and causes of diseases in the elderly, it is necessary to determine the specific treatment method for this condition. Among the various options, treatments whose effectiveness and reliability have been proven by high-quality scientific research and publications should be selected, and a personalized dosage schedule should be prepared for elderly patients, especially in drug treatment.  

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Yaşlanma, Yaşlılar, Sağlık, Geriatrik Sendromlar, Kırılganlık
    EN: Aging, Seniors, Health, Geriatric syndromes, Frailty

Kaynaklar / References

  • Allison R 2nd, Assadzandi S, Adelman M. (2021) Frailty: Evaluation and Management.Am Fam Physician 15;103(4):219-26. Aslan D, Gökçe Kutsal Y, Saygun M. (2022) Türkiye’de yaşlılık ve öne çıkan sağlık sorunları. Türk Geriatri Derneği yayını. Internet: https://www.geriatri.org.tr/pdf/turkiyede-yaslilik-raporu-Ekim-2022.pdf Erişim tarihi: 10.9.2024. Ay S. (2023) Geriatrik Sendromlar. In: İrdesel J, Gökçe Kutsal Y (Eds): Geriatrik Rehabilitasyonda Temel İlkeler, Karınca Yayınevi, Ankara, pp:29-38. Cruz-Jentoft AJ. (2010) Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia in Older People. Age Ageing;39(4):412–23. Eyigor S, Gökçe Kutsal Y. (2010) Kırılgan yaşlıya yaklaşım. Turk J Phys Med Rehab 56:135-40. Eyigor S, Gökçe Kutsal Y. (2015) Frailty prevalence and related factors in the older adult-FrailTURK Project. Age (Dordr) ;37(3):9791. Gökçe Kutsal Y (2009). Aging in Turkey. In: Palmore E, Whittington F, Kunkel SR (Eds): International Handbook on Aging. The Current Research and Developments, Greenwood Publishing Group, ABC CLIO Press. USA pp;579-92.    Gökçe Kutsal Y, Kabaroğlu C, Aslan D. (2011) Biogerontology in Turkey: A brief report. Biogerontology.;12(1):83- 6. Gökçe Kutsal Y, Eyigör S. (2012) Klinisyen gözüyle yaşlılık döneminde sık görülen hastalıklar. In: Aslan D, Ertem M (Eds): Yaşlı sağlığı: Sorunlar ve Çözümler. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği yayını. No: 2012-1, Palme Yayıncılık pp: 48-59. Gökçe Kutsal Y (2017). Geriatric Syndromes. In: Formosa M, Gökçe Kutsal Y (Eds): Population Ageing in Turkey. Social and Health Care Services for older persons. International Institute on Ageing, United Nations, Progess Press, pp: 63-86. Gökçe Kutsal Y (2019). Geriatric Syndromes. International Journal on Ageing in Developing Countries, 4 (1): 41-56. Gökçe Kutsal Y (Ed) (2022): Osteosarkopeni. Hangar Marka İletişim Reklam Hizmetleri Yayıncılık Ltd. Şti. Ankara Gökçe Kutsal Y, Aydos TR. (2023) Pharmacotherapy of musculoskeletal conditions in the elderly. In: Uluoğlu C, ed. Geriatric Pharmacology and Pharmacotherapy.Türkiye Klinikleri, Ankara, pp 97-101. Inouye SK, Studenski S, Tinetti ME, Kuchel GA. (2007) Geriatric sydromes: Clinical, research and policy implications of a core geriatric concept. J Am Geriatr Soc;55(5):780-91. İrdesel J, Gökçe Kutsal Y (Eds) (2023): Geriatrik rehabilitasyonda temel yaklaşımlar. Karınca Yayınevi, Ankara. Jang HY, Kim J-H. (2021) Factors associated with frailty according to gender of older adults living alone. Healthcare (Basel) ;9:475.  Murdoch B. (2021) Privacy and artificial intelligence: challenges for protecting health information in a new era. BMC Med Ethics. 15;22(1):122. Pilotto A, Custodero C, Maggi S, Polidori MC, Veronese N, Ferrucci L. (2020). A multidimensional approach to frailty in older people. Ageing Res Rev; 60:101047. Sato R, Vatic M, Peixoto da Fonseca GW, Anker SD, von Haehling S. (2024) Biological basis and treatment of frailty and sarcopenia. Cardiovascular Research; 120, 982–98. Stypińska J, Franke A. (2023)AI revolution in healthcare and medicine and the (re)emergence of inequalities and disadvantages for ageing population. Front. Sociol. Sec. Medical Sociology Jan; 7. Wang X, Hu J, Wu D. (2022) Risk factors for frailty in older adults. Medicine; 101(34): e30169 Zhavoronkov A, Mamoshina P, Vanhaelen Q, Scheibye-Knudsen M, Moskalev A (2019) et al. Artificial intelligence for aging and longevity research: recent advances and perspectives. Ageing Res Rev; 49:49–66.

Geliş Tarihi / Received Date
  • 18.09.2024

Kabul Tarihi / Accepted Date
  • 02.10.2024