Yazar
Meral SAYGUN
Prof. Dr. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD.(ORCID No: 0000-0003-4238-587X)

Özet

  • Her birey yaşadığı çevre ile ilişkili bir yaşlanma süreci geçirir. Yaş ilerledikçe hayatın hemen her alanında değişimler ve kayıplar yaşanır. Bu durumda yaşlıların çevresel tehlikelere olan kırılganlığı artar. Bu derlemede; yaşlı ve çevre konusu; yaşlıların sağlığını etkileyen başlıca çevresel tehlikeler, iklim krizi, kazalar ve konut koşulları, çalışma yaşamı başlıkları altında irdelenecektir. Yaşlı sağlığı hizmetlerinde, uygun çevre koşullarının sağlanması ve yaşlının sosyal hayatın içinde aktif tutulması ile insan onuruna yaraşır bir yaşam sürmesi sağlanabilir.  

Summary

  • Each individual experience an aging process that is related to the environment in which they live. As getting older, changes and losses occur in almost every aspect of life. In this case, the vulnerability of the elderly to environmental hazards increases. In this review, the elderly and the environment issue will be examined under the headings of major environmental hazards affecting the health of the elderly, climate crisis, accidents, housing conditions, and working life. In elderly health services, a life worthy of human dignity can be ensured by providing appropriate environmental conditions and keeping the elderly active in social life.  

Anahtar Sözcükler / Keywords

  • TR: Yaşlılık, Çevre, Sağlık
    EN: Elderly, Environment; Health

Kaynaklar / References

  • Akın, G. (2014) İnsan sağlığı ve çevre etkileşimi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 54 (1):105-116. Aktürk, Ü., İster, E. (2019). Some features of hospitalized elderly and effects of fall behavior on fall risk. Medicine Science, 8(3): 606-612. Altıparmak, S., Horasan Dinç, G. (2012). Huzurevlerinde kalan yaşlılarda kaza sıklığı ve kaza ile ilişkili faktörler. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 15(3): 292-298. Anu, A., Sonia., GL., Ismail, K. (2023) Effect of Climate Change on Health in Older Persons. Wits Journal of Clinical Medicine, 5(2). https://doi. org/10.18772/26180197.2023.v5n2a1 Aström, DO., Forsberg, B., Rocklöv, J. (2011) Heat wave impact on morbidity and mortality in the elderly population: a review of recent studies. Maturitas;69:99-105. Aydın, A. (2017). Yaşlı işgücünün çalışma hayatındaki sorunları: Kırklareli ili örneği. Journal of Human Sciences, 14(2), 1632-1646. Ayres, J.G., Forsberg, B., Annesi-Maesano, I., Dey, R., Ebi, K.L., Helms, P.J., Medina-Ramo´n M, Windt Mand Forastiere F. (2009) Climate change and respiratory disease: European Respiratory Society position statement. Eur Respir J, 34: 295–302. Balcı, E.(2021) Yaşlılıkta kazalar ve önlenmesi. Uçku, ŞR., Şimşek Keskin, H, editörler. Yaşlı Sağlığı ve Sorunları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri: p.35-40 Bocchicchio, G.V., Joshi, M., Sccalea, T. (2000) Community- acquired infection in the geriatric trauma population. Shock: 14338-42. Bohle, P., Pitts C, Quinlan M. Time to call it quits? (2010) The safety and health of older workers. International journal of health services;40(1):23-41. Bulgak, M., Altın, A., Avcı, İ. A. (2019, December). Yaşlılarda Ev Kazalarının Belirlenmesi ve Ev Kazalarının Önlenmesine Yönelik Çözümlemeleri. In SETSCI-Conference Proceedings (Vol. 12, pp. 118-122). SETSCI-Conference Proceedings. Büker, M. B., Şavkın, R., & Büker, N. (2023). Yaşlı kullanıcı gözüyle konut iç mekan güvenliği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD) / Elderly Issues Research Journal (EIRJ), 16(1), 1-8. Caner, Ş. ve Aydin Avci, İ. “Yaşlılarda Düşme Riski, Korkusu ve Düşme Davranışları İle Düşmeye Yönelik Evde Bakım Gereksinimlerinin İncelenmesi - Investigation of Home Care Needs and Falling With Risk, Fear, and Falling Behaviors in Elderly” Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi - Journal of Samsun Health Sciences 7(1), April 2022: 193-208. Carter, S.E., Campbell, E.M., Sanson-Fisher, R.W et al. (2000) Accidents in older people living at home: a community-based study assessing prevalence, type, location and injuries. Aust N Z J Public Health ; 24:633–6. Ceylan, E. (2018) Yaşlılarda Çevrenin Hastalık Gelişimi ve Kontrolü ile İlişkisi. İn. Yaşlılarda Solunum Hastalıkları, Ed: Ertürk A., Bahadır A., Koşar F. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği :77-93. Chin-Chan, M., Navarro-Yepes, J., Quintanilla, V.B. (2015) Environmental pollutants as risk factors for neurodegenerative disorders: Alzheimer and parkinson diseases, Frontiers in Cellular Neuroscience, 9:124 Cumming, R.G, Thomas, M., Szonyi, G., Salkeld, G., O’Neill, E., Westbury. C. et al. (1999) Home visits by an occupational therapist for assessment and modification of environmental hazards: a randomized trial of falls prevention. J Am Geriatr Soc. ;47(12):1397-402. [Crossref] [PubMed] Çağlayan, Ç. (2021) Yaşlanma ve çalışma yaşamı. Uçku ŞR, Şimşek Keskin H, editörler. Yaşlı Sağlığı ve Sorunları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri: p.10-6. Çağlayan, Ç., Etiler Lordoğlu, N. (2015) Health of Older Workers in Turkey A Further Analysis of a National Sample. Turkish Journal of Geriatrics ;4(18):285-92. Çelik, A., Kayagil, ME. (2022) İklim değişikliğinin yaşlı nüfus üzerindeki etkileri in Çelik A ( Ed), İklim Krizi ve Sosyal Politika, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım Doğmuş, I., Yıldırım, S. (2021) Çalışma Hayatında Yaşlı Olmak. Anasay, (15), 107-124. Duru, P., Örsal, Ö., Ünsal, A., Alparslan, B.G. (2016) The frequency of falling elderly and evaluation of the behavioral factors related to preventing the falls. Journal of Duzce University Health Sciences Institute; 6 (1):34-40. ISSN: 2146- 443X. Dündar, S. (2024). Türkiye’de Yaşlı İş Gücüne Katılım Oranı, İşsizlik Oranı ve İstihdam Oranı İlişkisinin Analizi. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 7(2), 34-45. Global Change Research Program (2023). Climate and Health Assessment https://health2016.globalchange.gov/populations-concernErişim Tarihi:13.10.2024). Güler, Ç., Akın, L. (2006) Halk sağlığı temel bilgiler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları: p. 828. Güler, Ç., Çobanoğlu, Z. (1994) Yaşlı ve Çevre, Sağlık Bakanlığı, Ankara. Hassoy, H.,Ata Teneler,A.(2021) Yaşlılık ve çevre. Uçku ŞR, Şimşek Keskin H, editörler. Yaşlı Sağlığı ve Sorunları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri: 17-21. Irmak, H. S., Karaaslan, T., Arman, N., Tarakcı, E., Akgül, A. (2019). Düşme Öyküsü Olan Yaşlıların Ev Ortamlarının ve Düşme Risklerinin İncelenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences/Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1):7-15. Kayasan DB, Özkan F, (2022). Evde ve huzurevlerinde yaşayan yaşlılar arasında düşme korkusu, düşme riski, düşme davranışı ve bakım bağımlılığı açısından farklılıklar; karşılaştırmalı-tanımlayıcı araştırma. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi Journal of Public Health Nursing, 4(1). Kent Gündemine Bakış (2024) İklim Krizini Dezavantajlı Gruplar Üzerinden Okumak: Türkiye ve İstanbul’da İklim Adaletine Yönelik Bir Değerlendirme” ISBN: 978-625-6762-14-5. İstanbul Büyükşehir Belediye iştiraki Kültür A.Ş. yayınıdır. Kondakcı, D. (2024) Değişen İklimde Yaşlanmak ve İklim Değişikliğini Yaşamak. Geriatrik Bilimler Dergisi, 7(2):126-136. Naharcı, İ., Doruk, H. (2009) Yaşlı Popülasyonda Düşmeler. TAF Prev Med Bull.; 8(5): 437-444. Ofluoğlu, G., Özbucak Albar, B. (2017). Yaşlı İş Gücünün İş Sağlığı veGüvenliği Sorunları ve Çözüm Önerileri. Emek ve Toplum; (2): 335-360. Ortabağ, T., Özdemir, Ö., Kılıç, S. (2011) Özel bakım merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin ev kazalarına yönelik riskli davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi ;53:189-94. Özcebe H. (2007) Yaşlılar İçin Ev ve Çevre Düzenlemeleri. Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam içinde. Ankara: Hügebam Yayınları: p.129-32. Öztürk, A. (2018). Düşmede Çevresel Faktörlerin Değerlendirilmesi. Ege Tıp Bilimleri Dergisi, 1(4), 133-139. Poscia, A., Moscato, U., La Milia, D.I, Milovanovic, S., Stojanovic, J., Borghini A,at all. (2016) Workplace health promotion for older workers: a systematic literature review. BMC health services research; 16(5):329. Şafak, Ş., Erkal, S., Çopur, S. (2005) Yaşlılıkta Sağlıklı Konut ve Kazalar, ÖZ-VERİ Dergisi, 2(2) :1-15. Şencan, İ., Canbal, M., Tekin, O., Işık, B. (2011) Halk sağlığı sorunu olarak yaşlılık dönemi düşmeleri. Yeni Tıp Dergisi ; 28(2):79-82. Telek, A., Özgüzel, C., Korkmaz, S.S. (2021). Türkiye’de işgücündeki yaşlılar ve güvencesizlik. İnsani ve toplumsal kalkınma programı politika raporu. İstanbul Politik Araştırmalar Enstitusu. Tortumluoğlu, G., Akyıl, R., Özer, N. (2005) Yaşlılarda ev kazaları prevalansı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2):22-31. Turguter, E.A., Şık, İ. (2024). Emeğin Grileşmesi: 65 Yaş Üstü Sanayi İşçilerinin Çalışma Koşulları ve Deneyimledikleri Sorunlar. İmgelem, (14), 193-220. TÜİK, İstatistiklerle Yaşlılar, 2023 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710 Türkiye’de İklim Krizi Algı Araştırması.(2023) http://www.cevreciyiz.com/makale-detay/1707 (Erişim tarihi: 12.11.2024). Ulu, N. N. (2024). İklim Krizinin Kentsel Alanlardaki Yaşlı Nüfus Üzerinde Etkisi ve İklim Adaleti Yaklaşımı: Antalya/ Konyaaltı İlçesi Örneği. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 8(1):41-51. UN. (2021). Analytical study on the promotion and protection of the rights of older persons in the context of climate change, report of the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights A_HRC_47_46-EN.pdf, Erişim tarihi:04.11.2024 Vaizoğlu, S.,Abuduxike, G.(2022) Yaşlılık ve iklim krizi. Evci Kiraz D, Editör. İklim ve Sağlık. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri: p.43-9.

Geliş Tarihi / Received Date

  • 11.11.2024

Kabul Tarihi / Accepted Date

  • 03.12.2024